गोंदिया जिल्ह्यातील धान उत्पादक शेतकरी गंभीर आर्थिक संकटात.

डिजिटल गावकरी न्यूज
दुर्गाप्रसाद घरतकर

गोंदिया जिल्हा हा महाराष्ट्रातील प्रमुख धान उत्पादक जिल्हा म्हणून ओळखला जातो. या जिल्ह्यातील बहुतांश शेतकरी धान उत्पादनावर अवलंबून आहेत. मात्र या वर्षी गोंदिया जिल्ह्यातील शेतकरी मोठ्या आर्थिक संकटात सापडले आहेत. सुरुवातीच्या काळात झालेल्या मुसळधार पावसामुळे शेतांमध्ये पाणी साचले आणि त्यामुळे धान पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले. अनेक शेतांमध्ये रोपे कुजली, तर काही ठिकाणी संपूर्ण पिक नष्ट झाले.

पावसाच्या नुकसानीनंतर आता शेतकऱ्यांसमोर आणखी एक मोठे संकट उभे राहिले आहे. धान पिकावर तांत्रिक रोग आणि किडीचा प्रादुर्भाव वाढला आहे. गोंदिया तालुक्यातील नव्या गाव परिसरात आणि आसपासच्या गावांमध्ये शेतकऱ्यांनी सांगितले आहे की, धानाच्या पिकावर पानांवर डाग, पानगळ आणि कीड दिसून येत आहे. यामुळे पिकाची वाढ खुंटली असून उत्पादनात मोठी घट झाली आहे.

एका स्थानिक शेतकऱ्याने सांगितले की, “मी नव्या गाव परिसरातील माझ्या शेतात पाहिले, पिकावर मोठ्या प्रमाणात कीड बसलेली आहे. उत्पादन इतके कमी झाले आहे की या वर्षीचा खर्च सुद्धा परत मिळवणं कठीण होईल.” अशा परिस्थितीत गोंदियातील शेतकऱ्यांना आर्थिक फटका बसला असून अनेक शेतकरी हवालदिल झाले आहेत.

धान उत्पादनात साधारणतः सप्टेंबर ते ऑक्टोबर महिन्यांदरम्यान कापणीचा हंगाम सुरू होतो. परंतु या वर्षी रोगराईमुळे आणि प्रतिकूल हवामानामुळे धानाचे उत्पन्न तब्बल 70 टक्क्यांनी घटल्याचे शेतकरी सांगत आहेत. काही शेतकऱ्यांच्या हातात फक्त 10 ते 20 टक्के उत्पादन उरले आहे. त्यामुळे खर्च परत मिळवणं आणि पुढच्या हंगामासाठी तयारी करणं दोन्ही गोष्टी कठीण झाल्या आहेत.

गोंदिया जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी शासनाकडे तातडीने मदतीची मागणी केली आहे. त्यांनी मागणी केली आहे की, नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना पीकविम्याचा लाभ देण्यात यावा, कृषी विभागाने रोग नियंत्रणासाठी उपाययोजना कराव्यात आणि कर्जमाफी किंवा कर्ज सवलतीचा निर्णय घ्यावा. अनेक शेतकरी संघटनांनी जिल्हाधिकाऱ्यांकडे निवेदन सादर करून तातडीने मदत मिळावी अशी मागणी केली आहे.

स्थानिक पत्रकार दुर्गाप्रसाद घरतकर  यांनी सांगितले की, “गोंदिया जिल्ह्यातील धान पिकाची स्थिती अत्यंत चिंताजनक आहे. शेतकऱ्यांच्या तोंडचा घास हिरावला गेला आहे. शासनाने तातडीने मदतीसाठी पुढाकार घेतला पाहिजे.” त्यांच्या या विधानातून परिस्थिती किती बिकट आहे हे स्पष्ट होते.

गोंदिया जिल्हा हा महाराष्ट्रातील धानाचा कोठार म्हणून ओळखला जातो, परंतु या वर्षीच्या मुसळधार पावसाने आणि तांत्रिक रोगांच्या प्रादुर्भावाने या जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांचे भविष्य धोक्यात आले आहे. शेतकऱ्यांनी घालवलेले श्रम आणि केलेला खर्च दोन्ही वाया गेले आहेत. शासन आणि कृषी विभागाने तातडीने उपाययोजना केल्यासच शेतकऱ्यांना दिलासा मिळू शकेल. अन्यथा गोंदियातील शेतकऱ्यांचे संकट आणखी गडद होण्याची शक्यता आहे.