गणेश चतुर्थी संपूर्ण मराठी माहिती , जन्म, मृत्यू, स्थापना.

गणेश चतुर्थी, ज्याला हिंदू धर्मात विनायक चतुर्थी देखील म्हणतात, 10-दिवसीय हा सण हत्तीच्या डोक्याच्या देवता गणेश भगवान यांच्या जन्माचे प्रतीक आहे, जो समृद्धी आणि बुद्धीची देवता आहे.  हे भाद्रपद महिन्याच्या चौथ्या दिवशी गणेश चतुर्थी हा उत्सव ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यात सुरू होतो.

गणेश उत्सवाच्या प्रारंभी, गणेशाच्या मूर्ती घरातील उंच प्लॅटफॉर्मवर किंवा सजवलेल्या बाहेरील तंबूंमध्ये ठेवल्या जातात.  पूजेची सुरुवात प्राणप्रतिष्ठेने होते, मूर्तींमध्ये प्राण जागृत करण्याचा विधी, त्यानंतर षोडशोपचार किंवा श्रद्धांजली अर्पण करण्याच्या 16 पद्धती.  गणेश उपनिषद सारख्या धार्मिक ग्रंथातील वैदिक स्तोत्रांच्या जप दरम्यान, मूर्तींना लाल चंदनाची पेस्ट आणि पिवळ्या आणि लाल फुलांनी अभिषेक केला जातो.  गणेशाला नारळ, गूळ आणि 21 मोदक (गोड डंपलिंग) देखील अर्पण केले जातात, जे गणेशाचे आवडते अन्न मानले जातात.

उत्सवाच्या समारोपाच्या वेळी, मूर्ती मोठ्या मिरवणुकीत ढोलताशांच्या गजरात, भक्ती गायन आणि नृत्यासह स्थानिक नद्यांमध्ये नेल्या जातात.  तेथे त्यांचे विसर्जन केले जाते, एक विधी गणेशाच्या कैलास पर्वतापर्यंतच्या गृहप्रवासाचे प्रतीक आहे—त्याचे आई-वडील, शिव आणि पार्वती यांचे निवासस्थान.

गणेश चतुर्थीला सार्वजनिक उत्सवाचे स्वरूप धारण केले जेव्हा मराठा शासक शिवाजी (इ. स. १६३०-८०) यांनी मुघलांशी लढा देणार्‍या त्यांच्या प्रजेमध्ये राष्ट्रवादी भावना वाढवण्यासाठी याचा वापर केला.  1893 मध्ये, जेव्हा ब्रिटिशांनी राजकीय संमेलनांवर बंदी घातली तेव्हा भारतीय राष्ट्रवादी नेते बाळ गंगाधर टिळक यांनी या उत्सवाचे पुनरुज्जीवन केले.  आज हा सण जगभरातील हिंदू समुदायांमध्ये साजरा केला जातो आणि विशेषतः आज भारत देशातच नव्हे तर संपूर्ण जगामध्ये गणेश चतुर्थी मोठ्या उत्साहाने साजरी केली जाते. आज या ब्लॉग मध्ये गणेश भगवान चे जन्म मृत्यू आणि त्याची स्थापना कशी केली जाते याची माहिती बघणार आहोत.

गणेश भगवंताच्या आई वडिलांचे नाव काय आहे?

गणेश भगवंताच्या आईचे नाव पार्वती देवी आणि वडिलांचे नाव शिवजी आहेत. गणेश हे शिव आणि पार्वतीचे एकमेव पुत्र आहेत. गणेशाचे जन्म कसे झाले याबद्दल अनेक कथा आहेत. सर्वात प्रसिद्ध कथेनुसार, पार्वतीने आपल्या लाळेपासून गणेशाची मूर्ती तयार केली आणि त्याला त्यांची संरक्षक म्हणून ठेवले. शिवजी घरी परतले तेव्हा त्यांना पार्वतीच्या लाळेपासून बनवलेल्या मूर्तीबद्दल माहित झाले नाही आणि त्यांनी त्याला मारण्याचा प्रयत्न केला. पार्वतीने शिवजीला रोखले आणि गणेशाचे डोके कापून टाकले. शिवजींनी गणेशाची मूर्ती शोधली आणि त्याला एक हत्तीचे डोके दिले. गणेश हे विघ्नहर्ता म्हणून ओळखले जातात, म्हणजे ते कोणत्याही कार्यातील अडथळे दूर करतात. ते बुद्धिमत्ता, ज्ञान आणि समृद्धीचे देवता देखील आहेत.

गणेश भगवंताच्या आई वडिलांचे नाव खालीलप्रमाणे आहे:

* आई: पार्वती देवी

* वडील: शिवजी

गणपतीचे नाव काय ?

गणपतीचे अनेक नाम आहेत. त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत:

* गणेश

* गजानन

* लंबोदर

* विघ्नहर्ता

* विद्याप्रद

* सिद्धिदाता

* शुभकर्ता

* मंगलकर्ता

* बुद्धिदेव

* धनेश

* श्रीगणेश

* श्रीगणाधिपती

गणपती हे विघ्नहर्ता म्हणून ओळखले जातात, म्हणजे ते कोणत्याही कार्यातील अडथळे दूर करतात. ते बुद्धिमत्ता, ज्ञान आणि समृद्धीचे देवता देखील आहेत.

गणपतीचे सर्वात प्रसिद्ध नाव "गणेश" आहे. हे नाव "गण" आणि "ईश" या दोन शब्दांपासून बनले आहे. "गण" म्हणजे शिवाचे अनुयायी आणि "ईश" म्हणजे स्वामी. म्हणजेच, गणेश हे शिवाचे अनुयायींचे स्वामी आहेत.

गणपतीचे आणखी एक प्रसिद्ध नाव "गजानन" आहे. हे नाव "गज" आणि "अनन" या दोन शब्दांपासून बनले आहे. "गज" म्हणजे हत्ती आणि "अनन" म्हणजे मुख. म्हणजेच, गणपतीचे मुख हत्तीसारखे आहे.

गणपतीचे इतर काही नाम त्यांच्या विशेष गुणधर्मांवरून पडले आहेत. उदाहरणार्थ, "लंबोदर" म्हणजे मोठ्या पोटाचा आणि "विघ्नहर्ता" म्हणजे अडथळे दूर करणारा.

गणपती हे हिंदू धर्मातील सर्वात लोकप्रिय देवतांपैकी एक आहेत. त्यांची पूजा भारतात आणि जगभरातील इतर अनेक भागांमध्ये केली जाते.

गणपती ची बायको कोण आहे?

हिंदू धर्मात, गणपतीची कोणतीही पत्नी नाही. गणपती हे एक अविवाहित देवता मानले जातात. त्यांना विनायक, गणेशा, मोरया, गणराज, बप्पा, लाडका आदि अनेक नावांनी संबोधले जाते. ते ज्ञान, समृद्धी, आणि यशाचे देवता मानले जातात.

तथापि, काही लोकांचा असा विश्वास आहे की गणपतीची पत्नी रिद्धि आणि सिद्धी आहेत. रिद्धि आणि सिद्धी ही दोन देवता आहेत जी यश आणि संपत्तीचे प्रतिनिधित्व करतात. ते गणपतीच्या दोन बाजूंना उभे असतात आणि त्यांची सेवा करतात.

गणपती आणि रिद्धि-सिद्धि यांची कथा अशी आहे की, एकदा गणपतीने त्यांच्याकडे यश आणि संपत्तीची मागणी केली. रिद्धि आणि सिद्धीने त्यांना सांगितले की त्यांना त्यांच्या सेवा करण्यासाठी प्रथम विवाह करावे लागेल. गणपतीने त्यांच्याशी लग्न केले आणि तेव्हापासून ते त्यांच्या दोन पत्नी म्हणून राहिल्या आहेत.

तथापि, ही कथा शास्त्रीय नाही. गणपतीची कोणतीही पत्नी नाही हे हिंदू धर्मात एक सामान्य मान्यता आहे.

गणेश चतुर्थी 10 दिवस का साजरी केली जाते?

गणेश चतुर्थी 10 दिवस साजरी केली जाते यामागे अनेक कारणे आहेत.

धार्मिक कारण: हिंदू धर्मात गणेश हे विघ्नहर्ता म्हणून ओळखले जातात. गणेश चतुर्थीच्या दिवशी गणपतीची स्थापना केल्याने घरात सुख, समृद्धी आणि शांती नांदते अशी श्रद्धा आहे. गणपतीच्या 10 दिवसांच्या पूजेने मनातील वाईट विचार आणि नकारात्मकता दूर होते आणि सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते.

सामाजिक कारण: गणेश चतुर्थी हा एक मोठा सार्वजनिक सण आहे. या दिवशी लोक एकमेकांना भेटतात आणि गणपतीच्या दर्शनासाठी जातात. गणेश चतुर्थीमुळे समाजात सलोखा आणि प्रेम वाढते.

सांस्कृतिक कारण:** गणेश चतुर्थी हा एक महत्त्वाचा सांस्कृतिक सण आहे. या दिवशी अनेक सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. यामुळे भारतीय संस्कृतीचा प्रसार होतो.

गणेश चतुर्थीच्या 10 दिवसांत गणपतीची पूजा केली जाते. या काळात गणपतीचे पुष्प, फळे, मिठाई, अक्षता, धूप, दीप इत्यादी वस्तू अर्पण केल्या जातात. गणेश चतुर्थीच्या शेवटच्या दिवशी, म्हणजेच अनंत चतुर्दशीला गणपतीची प्रतिमा नदीत किंवा समुद्रात विसर्जित केली जाते.

गणेश चतुर्थी हा एक आनंदमय आणि उत्साही सण आहे. हा सण हिंदू धर्मातील सर्वात लोकप्रिय सणांपैकी एक आहे.

पहिला सार्वजनिक गणेशोत्सव कधी साजरा करण्यात आला?

पहिला सार्वजनिक गणेशोत्सव 1893 साली पुण्यात साजरा करण्यात आला. या उत्सवाची सुरुवात लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांनी केली. टिळकांनी ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध भारतीयांना एकत्र करण्यासाठी हा उत्सव सुरू केला. त्यांनी गणपती हा एक राष्ट्रीय देव मानला आणि त्याच्या पूजेद्वारे भारतीयांना एकत्र आणण्याचे काम केले.

पहिल्या सार्वजनिक गणेशोत्सवाची स्थापना पुण्यातील विंचूरकर वाड्यात करण्यात आली होती. या उत्सवामध्ये अनेक तरुणांनी सहभाग घेतला. गणपतीची प्रतिमा मोठी होती आणि त्याच्या पूजेसाठी अनेक धार्मिक विधी पार पाडण्यात आले.

पहिल्या सार्वजनिक गणेशोत्सवामुळे महाराष्ट्रात गणेशोत्सव हा एक मोठा सार्वजनिक सण म्हणून उदयास आला. आज गणेशोत्सव हा भारतातील सर्वात लोकप्रिय सणांपैकी एक आहे. हा सण महाराष्ट्रात आणि भारताच्या इतर भागातही मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो.

पहिल्या सार्वजनिक गणेशोत्सवाची स्थापना पुण्यात केल्याबद्दल काही इतिहासकारांनी भाऊ रंगारी यांचाही उल्लेख केला आहे. रंगारी हे पुण्यातील एक तरुण होते जे टिळकांच्या विचारांशी प्रभावित होते. त्यांनी टिळकांना सार्वजनिक गणेशोत्सव सुरू करण्याची कल्पना सुचवली होती.

अशाप्रकारे, पहिल्या सार्वजनिक गणेशोत्सवाची स्थापना कोणी केली याबद्दल दोन मतप्रवाह आहेत. काही इतिहासकारांच्या मते, लोकमान्य टिळकांनी हा उत्सव सुरू केला, तर काही इतिहासकारांच्या मते, भाऊ रंगारी यांनी हा उत्सव सुरू करण्याची कल्पना सुचवली होती.

गणपतीचा आशीर्वाद कसा मिळवावा?

गणपतीचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी खालील गोष्टी केल्या जाऊ शकतात:

गणपतीची पूजा करा:** गणपतीची पूजा ही त्याच्या आशीर्वादाची पहिली पायरी आहे. गणपतीच्या प्रतिमेची स्थापना करा आणि त्याची नियमित पूजा करा. गणपतीला पुष्प, फळे, मिठाई, अक्षता, धूप, दीप इत्यादी वस्तू अर्पण करा. गणपतीच्या मंत्रांचे जप करा.

गणपतीच्या गुणांचे अनुकरण करा:** गणपती हे ज्ञान, बुद्धिमत्ता आणि दूरदर्शीपणाचे देवता आहेत. त्यांच्या गुणांचे अनुकरण करून आपण त्यांचा आशीर्वाद प्राप्त करू शकतो. ज्ञानार्जन करा, बुद्धिमान व्हा आणि आपल्या निर्णयांमध्ये दूरदर्शी व्हा.

गणपतीच्या नावाचा जाप करा:** गणपतीच्या नावाचा जाप केल्याने त्याच्या आशीर्वादाची प्राप्ती होते. गणपतीच्या मंत्रांचा रोज किमान 108 वेळा जाप करा

गणपतीची कथा वाचा आणि ऐका:** गणपतीच्या कथा वाचून आणि ऐकून आपण त्याच्याबद्दल अधिक जाणून घेऊ शकतो. गणपतीच्या कथांमधून आपण त्याचे गुण आणि त्याच्याशी संबंधित शिकवणूक मिळवू शकतो.

गणपतीच्या रूपाचे चिंतन करा:** गणपतीचे रूप हे सौंदर्य आणि सामर्थ्याचे प्रतीक आहे. गणपतीच्या रूपाचे ध्यान केल्याने आपल्या मनात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते आणि आपण त्याच्या आशीर्वादाची प्राप्ती करू शकतो.

गणपती हे एक दयाळू आणि कृपाळू देवता आहेत. त्यांच्या आशीर्वादाने आपले जीवन सुखमय आणि समृद्धीपूर्ण होते.